9 rəqəminin fərqli olduğunu heç düşünmüsünüzmü? Cavabınız xeyrsə, təəccüblənməyə hazır olun. Bu məqalədə 9 rəqəminin qədim inanc sistemlərində və müasir riyaziyyatdakı yeri barədə maraqlı məlumatlar öyrənmiş olacaqsız. 

9 Rəqəmi mifologiyada  

9 rəqəmi üçün tarixdə ən qədim yerlərdən biri Yunan mifologiyasındadır. Burada “9 Mus” dediyimiz mifoloji tanrı sənət ilahəsi olaraq təsvir edilərkən, Norveç mifologiyasında 9 rəqəmi insanın ən mühüm xüsusiyyətlərini ifadə edən rəqəmdir. Bu xüsusiyyətlər hikmət, qüdrət və cəhdir. 

9 rəqəmi haqqında məlumat 

Türk və Altay mifologiyasında, xalq mədəniyyətində və şamanizmdə müqəddəs rəqəmdir. Doqquz Oğuz, Doqquz tayfa kimi.  

Altay türkləri deyirlər ki, dənizin dibində doqquzbucaqlı qara daş var və Kələnçi dövrü (qiyamət) gələndə bu daş doqquz yerindən ayrılacaq. 

Monqollar arasında da səmanın doqquz oğlu olduğuna dair bir inanc var. 

Altay və Sibir inanclarında şamanlar səmanın doqquz qatını keçərək ərşə qalxır və yerə qayıdırlar. 

 Bizdə isə şanslı insanlar üçün “pişik kimi 9 canı var” ifadəsi işlədilir. Bəs bu rəqəm riyazi olaraq bizim üçün nə deməkdir? 

 Riyaziyyatda 9 rəqəminin sirrləri

Say sistemimizdə 9 rəqəminin xarakterik xüsusiyyəti var.  
9-dan əvvəlki rəqəmləri topladıqda 36 edir: 

1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 = 36  

36-nın rəqəmlərini topladıqda isə 9 alacağıq: 3 + 6 = 9  

Bundan əlavə, onluq say sisteminindəki bütün rəqəmlar bir araya toplanırsa 45 edə:  

1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 = 45 

Yenə 45-in rəqəmlərini topladıqda isə 4 + 5 = 9 cavabını alarıq.  

9 rəqəmi istənilən rəqəmə vurulduqda yenə qəribə şeylər baş verir.  

1 x 9 = 9 

2 x 9 = 18 ( 1+ 8 = 9 ) 

3 x 9 = 27 ( 2+ 7 = 9 ) 

4 x 9 = 36 ( 3 + 6 = 9 ) 

5 x 9 = 45 ( 4 + 5 = 9 ) 

6 x 9 = 54 ( 5 + 4 = 9 ) 

7 x 9 = 63 ( 6 + 3 = 9 ) 

8 x 9 = 72 ( 7 + 2 = 9 ) 

9 x 9 = 81 ( 8 + 1 = 9 ) 

Yuxarıda verdiyimiz bu sadə nümunə əslində qədim tarixdən bu günə bilinən bir faktdır.
Xüsusilə Misirdə aparılan qazıntılarda tapılan gil tabletdə bu cür riyazi əməliyyatlar əks olunmuşdur. Onlardan biri də belədir: 

9 x 9 x 9 = 729 ( 7 + 2 + 9 = 18 = 1 + 8 = 9 ) 

9 x 9 x 9 x 9 = 6561 ( 6 + 5 + 6 + 1 = 18 = 1 + 8 = 9 ) 

9 x 9 x 9 x 9 x 9 = 59049 ( 5 + 9 + 0 + 4 + 9 = 27 = 2 + 7 = 9 ) 

9 x 9 x 9 x 9 x 9 x 9 = 531441 ( 5 + 3 + 1 + 4 + 4 + 1 = 18 = 1 + 8 = 9 ) 

Yuxarıdakı zərifliyi görə bilərsinizmi? B.E.Ə. 3000-ci ilə aid olduğu deyilən yuxarıdakı 9 rəqəmi 3, 4 və 5 dəfə özünə vurulur və maraqlı bir nəticə əldə edilir:  
Bütün avabdakı ədədlərin rəqəmlərini topladıqda yenə 9 cavabını alırıq.  
 Həmin Misirdəki insanların elmi-riyazi bilik səviyyəsindən xəbər verir. 

9 rəqəminin ardıcıl olaraq 2 mislinin nəticlələrinə baxaq: 
 9, 18, 27, 36, 45, 54, 63, 72, 81, 90, 99, 108, 117, 126, 135,…  
Onların hamısının ortaq cəhəti rəqəmlərinin cəminin 9 olmasıdır. 1 + 8 = 9; 2 + 7 = 9; 5 + 4 = 9; 1 + 2 + 6 = 9. Bu vəziyyətə istisna olan 99 kimi rəqəmlər də var. Amma bu problem deyil, çünki 99 ədədinin rəqəmlərinin cəmi 18-dir, bu ədədin rəqəmlərinin cəmi isə yenə də 9-dur. 

Bu səbəbdən onun 9-un böləni olub-olmadığını anlamaq üçün onun rəqəmlərini toplamaq kifayətdir. Bu məlumat artıq məktəblərdə 9-a bölünmə qaydası kimi öyrədilir. Bu əsas xüsusiyyətə görə 9 rəqəmi tez-tez bəzi tapmacaların əsasını təşkil edir. Gəlin bunu tapmaca və nümunələrlə sübut edək. 
9 nömrəsi ilə sehr etmək mümkündür! 

Riyaziyyatda bəzi qeyri-adi nümunələr var. Şəkildə gördükləriniz buna misaldır. 

İki və ya üç rəqəmli ədəd fikirləşin. İndi tutduğunuz ədədin rəqəmlərini toplayın. Sonra tapdığınız cəmdən ilk ağlınızda tutduğunuz ədədi çıxın. Alınan ədədin rəqəmlərini bir daha toplayın. Cəmi cütdürsə, 5-ə, təkdirsə, 10-a vurun. Cavabdan 15 çıxın. Tapdığınız cavab 75-dir? 

Məsələn, tutaq ki, siz 47 rəqəmi ilə başladınız. 4 + 7 = 11 və 47 — 11 = 36 etdi. 3 + 6 = 9, yəni tək ədəddir. Bunu 10-a vurduqda 90 edir.Sonda isə 90 – 15 = 75 cavabını verir. Digər tərəfdən, tutalım ki, 831 kimi 3 rəqəmli ədədi seçmisiz. O zaman 
 8 + 3 + 1 = 12; 831 – 12 = 819; 8 + 1 + 9 = 18 cüt ədədini alırıq. Cüt olduğundan 5-ə vuruq:  
18 × 5 = 90. Və 90-dan da 15-i çıxırq, yenə də 75 alırıq.. 

Yaxşı, gəlin belə bir oyun oynayaq. Rəqəmlərinin cəmi 9 edən və 9 rəqəmdən ibarət olan eyni rəqəmli bir ədəd seçək. Bu 111.111.111-dir. İndi isə gəldik əsas maraqlı hissəsinə. 
 9 rəqəmli bu ədədi bir-birinə vuraq: 

 olan və cəmi 9 edən 9 rəqəmli ədəd seçin. Tez tapdınız ki, bu rəqəm sadəcə 111, 111, 111-dir. Hələlik hər şey qaydasındadır. İndi bu rəqəmi götür və onu özünə vur. Belə bir nömrə görəcəksiniz. 

111, 111, 111 x 111, 111, 111 = 12345678987654321 

Zahirən çox gözəl görünməsə də, rəqəmə bir az daha nəzər saldıqda yuxarıdakı adəd əslində sağdan və soldan 9 rəqəminin ətrafında mərkəzləşmişdir. 17 rəqəmli bu ədəd rəqəm riyaziyyatda “Qızıl ədəd” adlanır. (Qızıl nisbətlə səhv salmayın) Həmçinin yuxarıdakı vurmadan alınan “Qızıl ədəd”in rəqəmlərini toplayaq. 

1 + 2 + 3 + 4 + 5 + 6 + 7 + 8 + 9 + 8 + 7 + 6 + 5 + 4 + 3 + 2 + 1 = 81 = 8 + 1 = 9 

Gördüyünüz kimi yenə də 9 cavabını alırıq… İndi vurma cədvəli yaratmağa çalışaq. 12345679 ədədini 1-dən 9-a kimi bütün rəqəmlərə vurduğumuz zaman meydana gələcək bütün gözəlliyə diqqət yetirin. 

12345679 x 1 x 9 = 111, 111, 111 

12345679 x 2 x 9 = 222, 222, 222 

12345679 x 3 x 9 = 333, 333, 333 

12345679 x 4 x 9 = 444, 444, 444 

12345679 x 5 x 9 = 555, 555, 555 

12345679 x 6 x 9 = 666, 666, 666 

12345679 x 7 x 9 = 777, 777, 777 

12345679 x 8 x 9 = 888, 888, 888 

12345679 x 9 x 9 = 999, 999, 999 

 Bu həm paradoks, həm də riyazi estetikadır. 

Məqaləni bu fikirlə bitirmək istərdim: 

"3, 6 və 9 rəqəmlərinin əzəmətini bilsəydiniz, kainatın açarını əldə edə bilərdiniz” — Nİkola Tesla